Elliott Dalgaları: Elliott Dalga Analizi ve Elliott Dalga Teorisi (2025)

Fiyatın dalgalar halinde hareket ettiği bir sır değil. Uzun zamandır yatırımcılar, bu hareketleri analiz edip gelecekteki fiyat davranışını tahmin etmenin yollarını aradılar. Dalga analizini temel alan çeşitli teoriler ortaya atıldı; bunların başında “Elliott Dalga Analizi” gelir.

Ralph Nelson Elliott, on yıllar öncesine dayanan geniş fiyat hareketi verilerine erişimi olan profesyonel bir muhasebeciydi. Elliott, fiyat hareketlerinin dalgalara benzediğini fark etti ve grafikleri incelemeye başladı. Pek çok finansal enstrümanın fiyat grafiğini analiz etti; yıllık, aylık, haftalık, günlük, saatlik ve dakikalık grafiklere zaman ayırdı.

Elliott’un teorisi, herhangi bir trendin üç itici fiyat hareketi ve trende karşı iki düzeltme hareketinden oluştuğunu, yani toplamda 5 dalgadan sonra trendin sona erdiğini söyler. Her bir itici dalga, kendi içinde 5 daha küçük dalgaya; her bir düzeltme de 3 dalgaya ayrılabilir. Ortaya çıkan bu dalgalar daha küçük ölçekte de incelenebilir:

Elliott, çalışmalarının sonuçlarını 1938’de yayınlanan “The Wave Principle” adlı kitabında özetledi. Ancak dalga analizi teorisi o dönemde yatırımcılar arasında pek popüler olmadı. Elliott’un ölümünden ancak 50 yıl sonra dalga analizi teorisine ciddi ilgi duyulmaya başlandı. Bu popülerlik, “Elliott Dalgaları”nı tanıtan ve geliştiren Robert Prechter’ın katkılarıyla sağlandı.

Elliott Dalga Analizi Teorisi – İtici Dalga Formasyonu

Elliott dalga analizinin temelinde, herhangi bir trendin daima 5 dalgaya ayrılabileceği fikri yatar: 3 itici dalga trend yönünde, 2 düzeltme dalgası ise trende karşı hareket eder. Ayrıca, teoriye göre trendin bitişinin ardından üç dalgalı bir düzeltme gelir. Elliott dalga analizinin özeti şudur:

• İlk beş dalga, bir itici dalga formasyonunu oluşturur.
• Sonraki üç dalga, düzeltme dalgalarıdır.

5 dalgadan oluşan itici dalgaları inceleyelim. Burada trend yönünde 3 ana dalga (1, 3 ve 5) hareket ederken, 2. ve 4. dalgalar düzeltme niteliğinde olup trende karşı ilerler.

Konuya daha iyi hakim olmak için dalgalarımızı farklı renklerde gösterelim:

Dalga teorisi hiçbir yerden ortaya çıkmadı – Elliott, bunda yatırımcıların psikolojik durumlarının etkisini gördü ve finansal varlıkların derinlemesine analizi de teorisini doğruladı.

Elliott dalga teorisinde birinci dalga

Birinci itici dalga, trend yönünde hareket eder. Genellikle, fiyat grafiğinde bu dalga tamamlanana dek tanımlamak zordur.

Elliott dalga teorisinde ikinci dalga

İkinci dalga, birinci dalganın düzeltmesidir. Birinci dalga kadar uzun olamaz. Örneğin, yükseliş trendinde, ikinci dalga (düzeltme) birinci dalganın başlangıcına (en düşük seviyesine) kadar inmez. Ayrıca, ikinci dalga çoğunlukla 0.382 ila 0.5 Fibonacci düzeltme seviyelerinde son bulur.

Elliott dalga teorisinde üçüncü dalga

Üçüncü dalga, ana trend yönünde ilerleyen bir itici dalgadır. Forex yatırımcıları açısından en ilgi çekici dalga olarak kabul edilir. Genellikle, üçüncü dalga güçlü ve keskin bir fiyat hareketiyle karakterizedir – oluşum süresi en kısa olandır. Aynı zamanda çoğunlukla birinci dalgadan daha uzun olur.

Elliott dalga teorisinde dördüncü dalga

Dördüncü dalga, ikinci dalga gibi düzelticidir. Bu dalganın oluşumu sırasında yatay (sideways) bir hareket görülebilir. Yükseliş trendi örneğinde, dördüncü dalga, birinci dalganın en yüksek seviyesini aşamaz.

Elliott dalga teorisinde beşinci dalga

Beşinci itici dalga, trendin sonunu işaret eder. Çoğunlukla en uzun dalgadır ve çoğu durumda büyük bir güce sahip değildir.

Genişlemiş (extended) itici dalgalar

Üç itici dalganın her biri göz önüne alındığında, bu dalgalardan birinin diğerlerinden daha uzun “genişlemiş” bir dalga olacağı genel olarak kabul edilir. Elliott, genişleyen dalganın 5. dalga olduğunu düşünüyordu. Ancak günümüzde 3. dalganın da genişleyebileceği (yukarıdaki örnek) kabul edilir. Pratikte bunun çok da önemi yoktur; önemli olan dalga teorisinin doğru kullanımı ve doğru sonuca varmaktır.

Elliott düzeltici dalgaları

Beşinci dalga tamamlandığında, itici dalga formasyonu bitmiş sayılır. Ardından a, b, c olarak adlandırılan üç düzeltici dalga gelir:

Düşüş trendinde Elliott düzeltici dalgaları şu şekilde görünür:

Düzeltici dalgalar farklı şekillere sahip olabilir; Elliott toplam 21 farklı model tanımlamıştır. Ancak tüm bu modeller üç ana grafik düzeltmesine dayanır, şimdi bunları inceleyelim.

Elliott düzeltme dalgalarının türleri

Tüm ABC düzeltme dalgaları üç modele ayrılır:

• Zig Zag
• Yatay (Side)
• Üçgen (Triangle)

Zig Zag

Zig Zag, ana trende karşı eğimli bir fiyat hareketidir. A ve C dalgaları, A dalgasının düzeltmesi niteliğindeki B dalgasından daha uzundur.

Yatay (Side)

Adından da anlaşılacağı üzere, bu düzeltme türü yatay bir fiyat hareketini ifade eder. Dalgaların uzunluğu aynı ya da farklı olabilir ancak fiyat belirli bir yatay fiyat koridorunda hareket eder:

Üçgen (Triangle)

Üçgen, bir teknik analiz formasyonudur. Formasyon beş dalgadan oluşur ve daralan eğimli bir kanal içinde gelişir:

Elliott dalgalarının fraktal yapısı

Tüm Elliott dalgaları fraktaldır. Her bir dalganın içinde başka dalgalar gizlenebilir; bunu görmek için sadece zaman dilimini küçültmek yeterlidir. Her itici dalga, 5 küçük dalgadan; her düzeltme dalgası ise ABC şeklinde 3 küçük dalgadan oluşabilir:

Bu dalgalardan her biri yeniden kendi alt bileşenlerine ayrılabilir: Elde edilen her itici dalga da kendi içinde bir itici dalga formasyonuna, her düzeltme dalgası da bir ABC hareketine sahiptir. Büyük zaman dilimindeki her dalga, bir alt zaman dilimindeki dalgaları içerir.

Dalga kategorileri (zaman çerçeveleri) şu şekilde adlandırılır:

• Ana döngü (yüzyıllık)
• Süper döngü (40-70 yıl)
• Döngü (Cycle) (birkaç yıl)
• Birincil seviye (birkaç ay veya birkaç yıl)
• Orta seviye (birkaç hafta veya birkaç ay)
• İkincil seviye (haftalar)
• Minute seviye (günler)
• Küçük seviye (saatlik)
• Ekstra-düşük seviye (dakikalar)

Ana döngü, süper döngüleri içerir; süper döngüler, döngüleri; döngüler ise birincil seviyeleri vb. içerir ve bu silsile en küçük seviyelere kadar devam eder.

Elliott dalga işaretlemeleri

Farklı zaman dilimlerindeki dalgalara karışmamak için her dalga kategorisine özel işaretlemeler kullanılır:

• Ana döngü [I] [II] [III] [IV] [V], trende karşı düzeltme [A] [B] [C]
• Süper döngü (I) (II) (III) (IV) (V), trende karşı düzeltme (A) (B) (C)
• Döngü (Cycle) I II III IV V, trende karşı düzeltme A B C
• Birincil seviye I II III IV V, trende karşı düzeltme A B C
• Orta seviye [1] [2] [3] [4] [5], trende karşı düzeltme [a] [b] [c]
• İkincil seviye (1) (2) (3) (4) (5), trende karşı düzeltme (a) (b) (c)
• Minute seviye 1 2 3 4 5, trende karşı düzeltme a b c
• Küçük seviye 1 2 3 4 5, trende karşı düzeltme abc

Dalgaların işaretlenmiş olduğu bir fiyat grafiği incelendiğinde (yükseliş trendi):

Düşüş trendi:

Bu grafiklerde itici dalgaların 5 dalgadan, düzeltici dalgaların ise 3 dalgadan oluştuğu açıkça görülmektedir. Aynı zamanda grafikteki tüm hareket, trendin ilk iki dalgası olarak değerlendirilebilir: 5 dalgadan oluşan ilk itici dalga (1, 2, 3, 4, 5) ve üç dalgadan oluşan ikinci düzeltme dalgası (ABC).

Elliott dalgalarının oluşturulmasındaki üç temel kural

Elliott dalgaları şu üç temel kurala göre şekillenir:

• 2. düzeltici dalga, 1. dalganın başlangıç seviyesini %100’den fazla geri çekemez.
• 3. dalga, üç itici dalga arasındaki en kısa dalga olamaz.
• 4. düzeltici dalga, 1. dalganın fiyat aralığına giremez.

Bu koşullardan biri yerine gelmezse, dalgalar en baştan sayılmalıdır.

Elliott dalgalarıyla ilgili pratik ipuçları

Pratikte, farklı Elliott dalga formasyonları görülebilir. Birçok analist, dalgaları öğrenmek için aylarını ve yıllarını harcar. Elbette dalga analizinde, gelecekteki fiyat hareketlerini daha iyi öngörmenize yardımcı olacak bazı özellikler vardır:

• 2 ve 4 numaralı düzeltici dalgalar genellikle ayna görüntüsü gibidir: eğer 2. dalga keskin bir eğime sahipse, 4. dalga daha yatay ve sakin olur. Tersi de geçerlidir.
• Eğer 3. dalga en büyük dalga ise, 5. dalga genellikle 1. dalga boyutuna yakın olur.
• 5 dalgalık itici dalga formasyonundan (3 trend dalgası + 2 düzeltici dalga) sonra gelen ABC düzeltmesi, çoğu durumda 4. dalganın sonlandığı seviyede biter.

Bunları daha detaylı inceleyelim.

2. (düzeltici) dalga oluştuğunda, 4. dalganın nasıl olabileceğini tahmin edebiliriz. Eğer 2. dalga keskin (trende karşı sert) bir düzeltme yaptıysa, 4. dalga bunun tam tersi, daha ılımlı bir düzeltme olacaktır. 2. dalga yatay ve zayıf bir düzeltme ise, 4. dalgadan daha keskin bir düşüş (veya yükseliş) beklenir.

Eğer 3. dalga en uzun dalgaysa, 5. dalga da genellikle 1. dalga boyutuna yakın olur. Örneğin, 3. dalga 1. dalgadan iki kat veya daha fazla uzun ise, onu formasyondaki en büyük dalga olarak kabul edebiliriz. Bu, 5. dalganın yaklaşık uzunluğunu tahmin etmemize yardımcı olur; 4. dalga tamamlandıktan sonra 5. dalga başlayacaktır.

5 dalgadan oluşan itici dalga formasyonundan sonra gelen ABC düzeltmesi, çoğunlukla 4. dalganın bittiği seviyede sonlanır. Yani genellikle tüm düzeltme, 5. dalganın sonuna kadar inebilir. Bu, dalgaların hiyerarşik yapısına dayanır: 5 dalgalık itici formasyon, üst zaman diliminde tek bir dalga sayılır; ardından gelen ABC düzeltmesi, o büyük dalganın ikinci dalgası olarak düşünülebilir.

Elliott dalgaları pratikte

Teori güzel ama pratikte bunu nasıl kullanacağız?! Daha önce belirttiğim gibi, 1. dalgayı tanımlamak oldukça zordur – dalganın bitişini bekleyip bir geri çekilme olduğunu görmemiz gerekir. 1. dalganın bittiğinden emin olmalıyız ki bunun bir yatay hareket değil de trend başlangıcı olduğunu anlayalım:

İlk dalgamız oluştu ve ardından bir geri çekilme başladı. Burada amacımız, 3. dalganın oluşum başlangıcını yakalayıp yükseliş yönünde bir giriş noktası bulmaktır. Bunu yapmanın en mantıklı yolu, Fibonacci seviyelerini destek-direnç seviyeleri veya Price Action mum formasyonları ile birleştirmektir:

Fibonacci seviyelerini çekip, 2. dalganın 1. dalgadan daha derin olamayacağını hatırlıyoruz. Ayrıca 2. dalga çok sık 0.382 ila 0.5 seviyelerinde son bulur. Şu anda fiyat 0.382 seviyesinde ve bize alım (yükseliş) sinyalini “Bullish Closing Price Reversal” formasyonu veriyor – yeşil mum, önceki mumun en düşük seviyesini kırıp açılış fiyatının oldukça üzerinde kapanıyor. Yükseliş trendi için iyi bir giriş noktası:

Üçüncü dalganın en küçük dalga olmaması gerekir ve şu anda birinci dalgadan daha uzun, bu gayet iyi. 2. dalganın oluşumuna bakın – 4 mumdan ibaret, yani düzeltme keskin oldu. Bu durumda 4. dalganın daha yumuşak bir düzeltme olmasını bekliyoruz:

4. dalga gerçekten de daha yumuşak ama bu düzeltmenin bittiğini nasıl anlarız? Ben yine Price Action formasyonlarına, özellikle “1-2-3” formasyonuna başvurmayı öneriyorum. Bu formasyon trend yönünde işlem yapmak için mükemmeldir:

Hatırlatalım: Formasyonda 1. nokta, trend itkisinin (2. dalganın sonu) başlangıç noktasıdır, 2. nokta trend itkisinin en tepe noktasıdır (3. dalganın sonu), 3. nokta ise 4. dalganın dip seviyesidir. 2. nokta üzerinden yatay bir seviye çizip fiyat bu noktayı kırdığında, yükseliş yönünde işlem açabiliriz:

Böylece fiyat 5. Elliott dalgasını oluşturmaya başlar:

İşte Elliott dalgalarını kullanarak fiyat hareketini bu şekilde analiz edebilir ve tahmin edebilirsiniz. Kurallara uyulduğu ve Price Action formasyonları bilindiği sürece çok da karmaşık değildir.

Elliott düzeltici dalgalar pratikte

İtici dalga formasyonunda her şey net, peki düzeltici Elliott dalgalarıyla nasıl başa çıkacağız? Şu duruma bakalım:

Pratik ipuçlarından öğrendiğimize göre 4. dalganın sonlandığı seviye civarında bir toparlanma beklemeliyiz. Grafikte fiyat, bu seviyeden oldukça uzak. ABC düzeltme dalgalarına göz atalım – bu dalgalar aynı yatay bant içinde ilerliyor, yani yatay bir fiyat hareketi var. Fiyatın, bu yatay hareketten sonra nereye gideceği sorusu ortaya çıkıyor:

Trendin devam etmesi olasılığı yüksek olduğu için, yatay kanalın alt sınırından yükseliş yönünde işlem açmak mantıklıdır:

Sonraki mum, tahminlerimizi tamamen doğruluyor – yükseliş yönünde bir Closing Price Reversal formasyonu oluştu ve fiyatın artabileceğine işaret ediyor. Eğer alt bandın yakınında yükseliş pozisyonu açmaya çekindiyseniz, bu boğa yönlü Closing Price Reversal formasyonu oluştuğunda artık tereddüt kalmaz – formasyon onayından sonra alım pozisyonu açılabilir. Devamına bakalım:

Trendin devamı geldi! Neden mi? Çünkü 5 dalgadan oluşan itici dalga formasyonunun tamamı, üst zaman çerçevesinde tek bir dalga olarak değerlendirilir ve ardından gelen ABC düzeltmesi, o dalganın ikinci dalgasıdır; trendin devamı ise üst dalga kategorisinin üçüncü dalgasını temsil eder. Yani trend henüz bitmedi!

Elliott dalgaları ve grafiklerin dalga analizi: sonuçlar

Elliott dalgaları gerçekten de “herkesin harcı olmayan” bir konudur. Bu, tecrübeli yatırımcılar için bile zordur – bunda utanılacak bir şey yok.

Sadece üç önemli kural varmış gibi görünüyor: onlara uy, rahat et. Elliott dalga analizi de 5 itici (trend) dalga ile 3 düzeltici dalgadan oluşuyormuş gibi basit gelebilir. En azından temel olarak bu mantığı kavramak mümkün.

Ne var ki, bu 8 dalgalık (5 itici + 3 düzeltici) formasyon, daha üst bir kategoride yalnızca iki dalga olarak kabul edilebilir ve belki de trendin yeni başıdır. Vay canına... Her itici dalga kendi içinde 5 küçük dalgaya, her düzeltme dalgası ise 3 küçük dalgaya bölünebilir. Bu dalgalar, yatırımcılar arasında bu kadar kafa karışıklığı yaratmasına şaşmamak gerek.

Bütün bunlar gerçekten zordur – bir trendin bitip bitmediğini anlamak için çoklu zaman dilimi analizinde oldukça derine inmek gerekir; bu da hayli vakit alır. Profesyoneller Elliott dalgalarını analiz etmek için aylarını, hatta yıllarını harcar; sıradan yatırımcılar için durum daha da zordur. Bu makalede, Elliott Dalga Teorisi hakkında bilmeniz gerekenlerin en temel (temel düzeyde) kısmını özetledik.

Peki buna değer mi? Karar sizin. Şahsen ben, Elliott teorisine dair temel bilgilerle yetiniyorum. Bu bilgiler, fiyatın nasıl hareket ettiği, trendlerin ve geri çekilmelerin nasıl oluştuğu, dalgaların nerede başlayıp nerede bittiği konusunda yeterli fikir veriyor. İkili opsiyonlar için daha fazlasına gerek bile kalmıyor.

Ama aranızda, ikili opsiyonların yalnızca Forex piyasasına geçiş aşaması olduğunu düşünenler olabilir. Eğer öyleyse, Elliott dalgalarını derinlemesine öğrenmek kesinlikle tavsiye edilir. Forex’te tüm işlem mantığı, yatırımcının doğru “trend dalgasını” bulup bulamadığına dayanır ve bu teori, güçlü fiyat hareketlerini nasıl saptayabileceğinizi ve bunların yaklaşık ne kadar süreceğini öngörmenize yardımcı olur. Kısacası, daha iyisi zor bulunur!