Son yazımızda “Japon mum çubukları” konusunu ele almıştık, bu yazıda bu mumların oluşturduğu formasyonlara değineceğiz. Elbette tek bir yazıda tüm mum formasyonlarını sığdırmak mümkün olmayacağından, en önemli ve sık kullanılan modellere odaklanacağım.
Boğa Japon mum çubuk formasyonları
Boğa Japon mum çubuk formasyonları, fiyatın daha da yükseleceğini öngören yapılardır. Genellikle bu ters dönüş modelleriyle sık karşılaşırsınız ve en iyi şekilde
destek ve direnç seviyelerinde çalışırlar. Böyle seviyeler yoksa ve formasyon “ortada” oluşmuşsa, bu sinyali kullanmamak daha mantıklıdır.
Abandoned baby – boğa modeli (abandoned baby)
Abandoned Baby, üç mumdan oluşan bir formasyondur. İlk mum trendin devamını gösterir, ikinci mum doji (belirsizlik) olarak oluşur, üçüncü mum ise boğa yönlüdür. Üstelik son mum ilk iki mumu da içe alarak yukarı yönlü dönüşü onaylar. İşleme, üçüncü (boğa) mum kapandıktan sonra girilmelidir.
Morning doji star
Morning Doji Star da üç mumdan oluşan bir Japon mum çubuğu formasyonudur. İlk mum güçlü bir düşüşü ifade eder, ikinci mum bir doji (yıldız) mumudur, üçüncü mum ise dönüş mumudur fakat ilk düşüş mumundan daha küçüktür. Dönüşü onaylamak için ilk mumun en yüksek seviyesine bir çizgi çekip, bu seviye kırıldığında yükseliş işlemine girebilirsiniz.
Three inside up
Three inside up, Japon mumlarının bir ters dönüş formasyonudur. Formasyonda 2. ve 3. mum, ilk düşüş mumunu “absorbe” eder. Üçüncü mum kapandıktan hemen sonra yukarı yönlü işlem açılabilir.
Three outside up
Three outside up, “absorption” modeline (engulfing) benzer bir yapıdır. Formasyon, düşüş mumuyla başlar ve hemen ardından gelen boğa mumuyla tamamen “yutulur” (outside bar). Son boğa mumu da onay vererek yükselişi destekler. Formasyon oluşur oluşmaz işleme girilebilir.
Three white soldiers
Three white soldiers, art arda oluşan üç yükseliş mumudur. Bu Japon formasyonu bir trend devamı modelidir; dolayısıyla destek ve direnç seviyeleri olmadan da ortaya çıkabilir. Dikkat edilmesi gereken nokta mumların boyutlarının yaklaşık olarak benzer ve üst gölgelerinin büyük olmamasıdır. “Three White Soldiers” formasyonunun üçüncü mumu kapandıktan hemen sonra piyasaya girilebilir.
Eğer formasyon bir dönüş noktasında oluşmuşsa, güçlü bir yükseliş hareketi de beklenmelidir – model, boğaların ciddi bir üstünlüğüne işaret eder.
Breakaway candle
Breakout candle, beş mumdan oluşan bir formasyondur. İlk dört mum aşağı yönlüdür. Dördüncü muma doğru trend yavaşlamaya başlar (ayılar güçlü bir destek seviyesine toslamıştır). Beşinci mum boğa yönlü ve büyük gövdelidir. Son üç mumu “absorbe” eder ve ilk mumun en az ortasında veya daha üzerinde kapanır. Son mum kapandıktan hemen sonra alım pozisyonu açılabilir.
Doji star
Doji star, bir aşağı trend sonrasında oluşan doji mumudur. Aslında bu Japon mum çubuğu formasyonunda dikkatli olmak gerekir. Doji her zaman bir dönüş mumu olmak zorunda değildir! Bazen sadece boğa ve ayı güçlerinin eşitliğini (belirsizlik) gösterir, yani fiyat kısa bir aradan sonra trende devam edebilir.
Bir formasyonun dönüş olarak sayılabilmesi için güçlü bir destek seviyesinde oluşması gerekir. Dönüşün teyit edilmesi adına bir onay beklemek ve ancak o zaman yükseliş işlemine girmek de iyi bir fikir olabilir.
Dragonfly doji
Dragonfly doji, hem trendin dip noktasında hem de trend hareketi içinde düzeltme sırasında oluşabilir. Teyit için destek seviyesinin varlığı önemlidir. Model, boğaların çok güçlü olduğunu ve fiyatın yukarı hareket edeceğini ima eder. “Dragonfly” tamamlandığında işleme girilebilir.
Engulfing
Engulfing veya boğa yutması (bullish engulfing), soldaki düşüş mumunun, sağdaki yükseliş mumu tarafından tamamen kaplanmasıyla oluşur. Formasyonu özellikle destek seviyelerinde takip etmek gerekir ve hem dönüşlerde hem de trend devamı sırasında ortaya çıkabilir. Yükseliş mumunun tamamlanmasından sonra işleme girilebilir.
Three stars in the south
Three stars in the south, birbiri ardına gelen üç ayı mumudur. İlk mum en büyük olanıdır, ikincisi ilkinden daha küçük, üçüncü mum ise en küçüktür. Bu model, satıcıların artık gücünü tükettiğini ve fiyatı daha fazla aşağı çekemeyeceklerini gösterir. Yükseliş yönüne işleme girme zamanı gelmiştir.
Hammer
Hammer, bir pin bar çeşididir. Küçük gövdeli (ayı rengi) ve uzun bir alt gölgeye sahiptir (gövdenin en az iki katı). Mum oluşumu sırasında ayılar baskın olsa da, boğalar sonunda kontrolü ele geçirir – biraz daha zaman olsaydı “Pinokyo” benzeri bir mum ortaya çıkacaktı. Hammer’ı mutlaka güçlü destek seviyelerinde aramalısınız. İşlem girişi, ya hemen ya da sonraki boğa mumu onayı alındıktan sonra yapılabilir.
Ladder bottom
Ladder bottom, beş mumluk bir mum çubuğu formasyonudur. İlk üç mum düşüş yönlüdür, dördüncü mum yine aşağı yönlü olup üst tarafta uzun bir gölgeye ve küçük bir gövdeye sahiptir; beşinci mum ise tersine dönerek boğa yönlüdür (öncekinden daha büyük olmalı ve tercihen önceki mumun gölgesinin üzerinde kapanmalıdır).
Morning star
Morning star, “morning star doji”ye çok benzer, ancak bu durumda doji yerine küçük bir ayı mumu görürüz ve bu mum önceki mumun dip seviyesinden uzakta olabilir. Teyit için destek seviyesi veya bir sonraki boğa mumu (yükseliş mumu) beklenebilir.
Piercing line
Piercing line, iki mumdan oluşan bir formasyondur. İlk mum aşağı yönlüdür, ikinci mum ise boğa yönlüdür. İkinci mumun, ilk mumun gövdesinin ortasının üzerinde kapanması esas noktadır. Model her zaman hemen tepki vermeyebilir, bu yüzden ilk mumun tepesinin kırılmasını beklemek ve onaydan sonra yükseliş işlemi açmak daha sağlıklı olabilir.
Three stars
Three stars, düşüş trendinin dibinde oluşan üç doji mumundan oluşur. Bu mumların gölgeleri küçüktür ve hepsi yaklaşık aynı seviyede bulunur – fiyatın aşamadığı güçlü bir destek seviyesine işaret ederler. Üçüncü yıldızdan sonra yükseliş mumu oluşursa işleme girilebilir.
Belt hold
Belt hold, bir ters dönüş mum çubuğu formasyonudur. Formasyondaki ilk mum tam gövdeli bir düşüş mumudur, ikinci mum bir doji veya küçük kırmızı mum, üçüncü mum ise büyük bir boğa mumudur ve ilk mumun en yükseğinin üzerinde kapanır, ayrıca gölgesi yoktur (veya çok küçüktür). Güçlü bir boğa sinyali olup, üçüncü mumun oluşumundan hemen sonra işleme girilebilir.
Gravestone doji
Gravestone doji, bir düşüş trendinin sonunda veya düzeltme sırasında oluşabilen bir formasyondur. Bu oluşumda ana mum, üst tarafta gölgesi olan bir doji mumudur. Solunda aşağı yönlü, sağında ise yukarı yönlü bir mum olmalıdır. Yükselişi onaylayan mumdan sonra alım yönüne girilebilir.
Inverted hammer
Inverted hammer, üç mumdan oluşan bir ters dönüş modelidir. İlk mum düşüş hareketini gösterir, ikinci mum inverted hammer’dır (küçük bir gövde, üstte uzun bir gölge ve altta gölge yoktur), üçüncü mum ise tersine dönen (yükseliş) mumdur. Bu modeli
Fibonacci seviyeleri veya destek seviyeleriyle filtrelemek faydalı olur. Yükseliş mumundan sonra işleme girilebilir.
Tweezers bottom
Tweezers bottom, iki Japon mumundan oluşan ve inverted hammer’a benzeyen bir modeldir. İlk mum aşağı yönlüdür, ikinci mum ise üst gölgesi ilk mumun gövdesiyle aynı boyda olan bir boğa mumudur. İkinci mumun yükseliş rengi olması önemlidir. Dönüşü teyit etmek için ilk mumun en yüksek seviyesinin kırılmasını beklemek ve ondan sonra yükseliş pozisyonuna girmek faydalı olur.
Ayı mum çubuk formasyonları
Ayı Japon mum çubuk formasyonları, oluşum tamamlandıktan sonra fiyatın düşeceğini öngören yapılardır. Bunları da
direnç seviyeleri veya
Fibonacci geri çekilme seviyeleriyle filtrelemek mümkündür; fiyat dönüşlerini öngören indikatörlerle de birlikte kullanılabilirler.
Abandoned baby – ayı modeli (abandoned baby)
Abandoned baby (ayı formasyonu), boğa modelinin tam ayna görüntüsüdür. İlk mum yükseliş, ikinci mum kısa gölgeli bir doji, üçüncü mum ise dönüşün teyidini veren düşüş mumudur. Formasyon güçlü direnç seviyelerinde şekillenir. Üçüncü mum tamamlandıktan sonra satış pozisyonuna girilebilir.
Dark cloud cover
Dark Cloud Cover (Price Action’da – Bearish CPR), ikinci mumun ilk mumun en yüksek seviyesini aştıktan sonra, açılış seviyesinin çok altında kapanmasıyla oluşan bir mum çubuğu formasyonudur. Bu, ayıların gücünü ve düşüş trendinin süreceğini (veya başlayacağını) gösterir. Model oluşturur oluşturmaz işleme girilebilir.
Evening doji star
Evening Doji Star, yalnızca yükseliş trendinin zirvelerinde oluşan bir mum çubuğu modelidir. Fiyat yukarı doğru ilerler, ancak güçlü bir direnç seviyesine çarparak aşağı dönmeye başlar. Üç mumdan oluşan model tamamlandığında düşüş yönlü işleme girebilirsiniz.
Evening star
Evening star, “evening star-doji”ye çok benzer bir formasyondur; tek fark, doji yerine üst gölgesi olan küçük bir mum (veya sadece küçük bir mum) bulunmasıdır. Yükselen trendlerin zirvelerinde ortaya çıkar.
Three inside down
Three inside down, bir ters dönüş mum çubuğu formasyonudur ve inside bar sonrasında trendin aksi yönünde (aşağı) kırılma gerçekleşmesiyle oluşur. Üçüncü (onay veren) mum oluşur oluşmaz ayı pozisyonu açılabilir.
Three outside down
Three outside down, engulfing (yutma) formasyonunun bir ters dönüş çeşididir. İkinci mum, ilk boğa mumunu yutar ve üçüncü mum fiyatın döndüğünü teyit eder. Model, genellikle trend hamlelerinin zirvelerinde oluşur. Onay mumunun kapanmasıyla birlikte satış pozisyonu açılabilir.
Advance block
Advance block, üç yükseliş mumuyla başlar ve sonuncunun üst gölgesi uzundur. Dördüncü mum ters dönüş mumu olmalıdır. Özellikle bu mum, Bearish CPR benzeri bir formasyon (önceki mumun en tepesini aşıp, açılış seviyesinin altında kapanmak) oluşturuyorsa daha da güçlü bir sinyal verir. Ters mum oluşur oluşmaz işleme girilebilir.
Breakaway candlestick
Breakaway candlestick, beş mumluk bir formasyondur. İlk dört mum yukarı yönde hareket eder, beşinci mum ise ayı mumudur. Son üç mumu absorbe etmelidir – bu durum aşağı yönlü bir işlem açmak için sinyal verir.
Deliberation
Deliberation, bazen ters dönüş bazen de trend devamı olarak değerlendirilebilen bir formasyondur. Tipik özelliği, ikinci mumun gövdesinin büyük kısmının ilk mumun içinde olması ve üçüncü mumun bir doji veya küçük gövdeli bir mum olmasıdır. Dördüncü mum ters yönde bir mum ise aşağı yönlü işleme girilebilir.
Downside tasuki gap
Downside tasuki gap, üç mumdan oluşan bir mum çubuğu formasyonudur. İlk ve ikinci mumlar düşüş yönlü, üçüncü mum ise yükseliş yönlüdür. İkinci mum bir boşluk (gap) bırakarak açılır, üçüncü mum ikinci mumun yaklaşık ortasından itibaren başlar. Üçüncü mum kapandıktan sonra ayı pozisyonu açılabilir.
Dragonfly doji
Dragonfly doji, burada yukarı trendin zirvesinde ters yönde oluşur (uzun üst gölgeyle ayı sinyali verir). İşleme girmeden önce ters yönde mum kapanışını beklemek önemlidir.
Engulfing
Absorption (engulfing), bu örnekte ayı yönlüdür. İlk mum tamamen ikinci mumun içerisinde kalır (ikinci mum, ilk mumun tepesini aşıp tabanının da altına iner). Formasyon tamamlanır tamamlanmaz işleme girilebilir; genellikle güçlü bir düşüş hareketi beklenir.
Meeting lines
Meeting lines, ilginç bir mum çubuğu formasyonudur. İlk mum yükseliş yönlü, ikinci mum ise düşüş yönlüdür. İkinci mum, ilk mumun tepesinin oldukça üzerinde açılır ve çoğu zaman ilk mumun tepesine yakın seviyede kapanır. İkinci mum oluşur oluşmaz aşağı yönlü işleme girilebilir.
Three stars
Three stars, trendin zirvesinde oluşan üç doji mumudur ve hepsi aynı yatay seviyededir. Fiyatı aşamadığı güçlü bir direnç seviyesi söz konusudur. Üçüncü doji mumundan sonra bir düşüş mumu onayı görmeyi beklemek daha güvenlidir.
Gravestone doji
Gravestone doji, güçlü bir direnç seviyesinde, keskin bir yukarı hareketin ardından ortaya çıkan bir pin bardır. Mumun gövdesi ve aşağı gölgesi yoktur (veya çok küçüktür), yukarıdaki gölge ise uzundur. Gölge ne kadar uzunsa dönüş sinyali o kadar güçlü olur. Pin bar oluştuğunda veya onay mumundan sonra ayı yönlü işleme girilebilir.
Hanging man
Hanging man, uzun alt gölgeli küçük bir mum olup, trendin tepesinde ortaya çıkar. Mumun rengi önemli değildir – yalnızca şekli önemlidir. Hanging man’in hemen ardından bir dönüş mumu (düşüş) gelmeli; bu onay mumundan sonra satış işlemi açılmalıdır.
Belt hold
Belt hold, tek bir düşüş mumunun, kendisinden önceki üç yükseliş mumunu yutmasıyla oluşan bir mum çubuğu formasyonudur. Hem trend zirvelerinde hem de fiyat düzeltmesi sırasında oluşabilir. Yutma mumunun tamamlanmasıyla birlikte hemen işleme girilebilir.
Harami
Harami, ilk mumun ortalarına kadar inen ikinci bir mumla (küçük gövde) karakterize edilir. İki mumun maksimum noktaları genellikle aynıdır. Bu formasyon bir dönüş olabilir; ancak ilk mumun dibinin kırılması gibi ek bir onay beklemek daha iyidir.
Shooting star
Shooting star, trendin zirvesinde veya lokal bir maksimumda oluşan bir pin bardır. Formasyonun direnç seviyesinde belirmesi gerekir. Mumun rengi önemli değildir, ancak gövdesi, üst gölgenin en az üç katı küçük olmalıdır. Pin bar oluştuğunda veya onay mumundan sonra işleme girilebilir.
Harami cross
Harami cross, tam gövdeli bir mumun ardından gelen doji (belirsizlik) mumlarıyla şekillenir. Model, yerel zirvelerde oluşur; ancak düşüş yönlü dönüşü doğrulamak için ek sinyal beklemekte fayda vardır.
Tweezers top
Tweezers top, tam gövdeli bir yükseliş mumu ile küçük bir ayı gövdesi ve uzun alt gölgeli bir mumdan oluşan formasyondur. Bu model genellikle dönüş sinyali olarak kabul edilir. İlk mumun dibinin kırılmasını beklemek ve sonra satışa girmek daha sağlam bir yaklaşım olacaktır.
Mum çubuk formasyonları: genel özet
Mum çubuk formasyonları tek başına yüzde 100 başarı sağlayan bir alım satım stratejisi değildir. Üstelik, onları doğru şekilde kullanmak gerekir – destek ve direnç seviyeleri, osilatörler, Fibonacci seviyeleri, trend çizgileri vb. filtrelerle birleştirmek önemlidir. Eğer boş bir fiyat grafiği açıp sadece Japon mum çubuk formasyonlarını bulmaya çalışırsanız, sonuç pozitif olsa bile en iyi performansı elde edemeyebilirsiniz!
Model sayısı çok fazladır – bunları aşama aşama incelemek daha iyidir. Öncelikle 3-4 tane net ve anlaşılması kolay mum çubuğu formasyonu seçerek başlayın, grafikte bunları bulmaya ve işlem yapmaya çalışın. Bu modeller zihninize iyice yerleştikten sonra, yeni formasyonları ve pratik uygulamalarını incelemeye geçebilirsiniz.
İncelemeler ve yorumlar