Diverjans ve konverjans ticareti: İkili Opsiyonlarda diverjans ve konverjans nasıl kullanılır (2025)

Son yazımızda, fiyat hareketlerini “tahmin” eden teknik analiz indikatörleri olan osilatörlerle tanışmıştık. Bugün bu indikatörlerin önemli bir özelliğinden, yani ticarette diverjans ve konverjans belirlemeden bahsedeceğiz.

Ticaretta diverjans, fiyat grafiğindeki verilerle indikatör verileri arasındaki uyuşmazlıktır. Konverjans ise grafikteki verilerle indikatör verilerinin yaklaşması, uyuşmasıdır. Şimdilik kafa karıştırıcı gibi görünebilir, ancak bu makale sizi aydınlatmayı hedefliyor.

Ticaretta diverjans: örnekler ve açıklama

Ticaretta diverjans, fiyat grafiği ile indikatör grafiği arasındaki uyuşmazlıktır. Pratikte şöyle görünür:

• Fiyat grafiğinde yükseliş trendi vardır ve fiyat yeni zirveler oluşturur
• İndikatör grafiğinde ise fiyatın hareketlerini kopyalamak yerine, her yeni zirve bir öncekinden daha düşük kalır

Diverjans, şu indikatörler yardımıyla kolaylıkla tespit edilebilir:

• MACD
• RSI
• Stochastic

Diverjans arama kuralları çok basittir – fiyat grafiğinde zirveler güncellenirken, bahsedilen indikatörlerin birinde de aynı zirvelere bakılır. Eğer indikatör, fiyat hareketlerini kopyalamak yerine ters yönde tepki veriyorsa, burada diverjans söz konusudur.

Örneğin, MACD osilatöründe diverjans şöyle görünür:

Stochastic indikatöründe diverjans şu şekilde belirlenebilir:

RSI osilatörünü kullanarak da diverjansı görmek mümkündür:

Çoğu durumda diverjans, yükseliş trendinin hız kestiğini, bir düzeltme veya trend dönüşü ihtimalini gösterir. Bu olgu, mevcut trendin oldukça zayıfladığını indikatörlerin bize ilettiği anlamına gelir. Diverjansı ticarette kârlı bir şekilde kullanmak mümkündür ancak elbette hiçbir yöntem %100 kazanç garanti etmez.

Diverjans ticaret kuralları – diverjanstan nasıl kazanç sağlanır

Diverjans, yükseliş trendlerinde meydana gelir ve geri dönüş, düzeltme veya trendin durması gibi bir hareketi (yani mevcut trende ters yönlü bir hareketi) işaret eder. Bu nedenle, diverjans belirlendikten sonra aşağı yönlü işlem noktaları aranmalıdır.

Diverjans oluştuğunu düşünmek için, grafikte en az iki zirve olmalıdır (ikinci zirve birinciden daha yüksek), indikatörde ise her yeni zirve bir öncekine göre daha düşük olmalıdır – bu bir uyuşmazlık yani diverjans demektir. Bu durumda, diverjans onaylandıktan iki mum sonra işleme girilebilir.

Bu iki mumun hareketinin aşağı yönlü olması önemlidir – fiyat grafiğinde bir zirvenin teyit edilmesi ve ardından aşağı yönlü sinyalin oluşması beklenmelidir. Aynı anda indikatör de zirveyi gösterip düşüş eğilimi vermelidir. Özellikle MACD histogramında (renkli histogram kullanılıyorsa daha da net) bu durum rahatça gözlemlenir.

Eğer fiyat grafiğinde düşüş başlamış ancak indikatör buna tepki vermemişse, indikatörün tepki vermesini bekleyin ve ancak o zaman iki mumu sayarak üçüncü mumda aşağı yönlü işleme girin:

Aşağı yönlü işlem 3-5 mumluk açılmalıdır. Genellikle bu süre, işlemin kârla sonuçlanması için yeterlidir. Kısaca bir diverjans işlem algoritması şu şekildedir:

1. Fiyat grafiğindeki ilk yerel zirve ile indikatördeki zirve çakışır (bizim için çok önemli değildir)
2. Fiyat grafiğindeki ikinci zirve, birinciden daha yüksek olur, ancak indikatördeki ikinci zirve, birinciden daha düşüktür – diverjans oluşur
3. İndikatörde ikinci zirvenin oluşmasını bekleyin (fiyattaki zirveyle tam eşleşmeyebilir, bu yüzden indikatöre dikkat edin!)
4. İndikatörde zirve oluşup düşüş başladığında (histogram veya çizgi aşağı yönlü hareketlendiğinde) iki mum bekleyin ve hemen ardından üçüncü mumda 3-5 mumluk aşağı yönlü işlem açın

Konuyu pekiştirmek için bir örneğe daha bakalım:

Bu örnekte, fiyat grafiğindeki ikinci zirve ile indikatördeki ikinci zirve aynı anda gerçekleşir. Böylece iki tam mumu saydıktan sonra, üçüncü mum oluşmaya başlarken işleme giriyoruz. Gayet basit.

Ticaretta konverjans: örnekler ve açıklama

Ticaretta konverjans, fiyat grafiği ile indikatör değerlerinin birbirine doğru yaklaşmasıdır. Uygulamada şöyle görünür:

• Grafikte bir düşüş (downtrend) söz konusudur
• Fiyat yeni dipler oluşturur
• İndikatör penceresinde ise ikinci dip, birinciden daha yüksek konumlanır

Diverjansta olduğu gibi konverjans da şu osilatörlerle kolayca tespit edilebilir:

• MACD
• RSI
• Stochastic

Konverjansı saptamak, diverjansı bulmaktan daha zor değildir: Fiyat grafiğinde düşüş trendi olup sürekli yeni dipler oluşurken, indikatörde her yeni dip, bir öncekine göre daha yüksek kalır – işte bu, ticarette konverjans olarak adlandırılır.

Örneğin MACD ile konverjans şu şekilde belirlenir:

RSI indikatöründe konverjans belirlemek de mümkündür:

Stochastic yardımıyla da konverjansı rahatça görebilirsiniz:

Konverjans, genellikle düşüş trendinde bir dönüş (aşağıdan yukarıya) veya en azından bir düzeltme ya da yatay hareket (konsolidasyon) sinyali verir. Sonuç olarak mevcut trende ters yönde bir hareket beklenebilir. Çoğunlukla da böyle olur.

Konverjans da en az diverjans kadar kârlı kullanılabilir. Kuralları benzer, tek fark bu sefer sinyal oluştuğunda yukarı yönlü işlem açmamızdır.

Konverjans ticaret kuralları – kâr için konverjansı kullanma

Öncelikle konverjans olduğundan emin olmalısınız:

1. Konverjans, düşüş trendlerinde ortaya çıkar.
2. Fiyat grafiğinde dipler sürekli güncellenir (daha alçak dipler oluşur).
3. İlk dip pek dikkatimizi çekmez, ancak indikatörde de karşılığını görmeliyiz.
4. Fiyat grafiğindeki ikinci dip, ilkinden daha düşükken, osilatördeki ikinci dip ilkinden daha yüksek olur.
5. İndikatörde ikinci dip oluşmasını bekleyin.
6. Yerel dip belirlendikten ve indikatör yukarı doğru hareket etmeye (histogram veya çizgi yükselmeye) başladığında iki mum bekleyin, üçüncü mumun başında yukarı yönlü işlem açın.
7. Vade süresi 3-5 mum arasında tutulur.

Şimdi işlem örneklerine geçelim. MACD’yi, konverjansı tespit eden osilatör olarak kullanalım (bana göre bu görevde çok başarılıdır):

Bu örnekte, birbiri ardına iki konverjans oluştuğunu görebilirsiniz. Soldan sağa doğru grafiği izlediğimiz için, her iki sinyalde de yükseliş yönlü işlem açılabilirdi.

Farklılık açısından RSI ile konverjans örneğine bakalım:

Burada da MACD örneğindeki gibi basittir (hatta daha da basit). RSI’da bir yerel dip bulmak oldukça kolay; sonrasında sadece iki mum bekleyerek üçüncü mumda yukarı işlemi açın.

Elbette konverjans ve diverjans işlemlerinde şu riskler mevcuttur:

• Diverjans ve konverjans her zaman %100 sonuç vermez.
• Diverjans ve konverjans sonrasındaki dönüş kısa sürebilir – bazen sadece 1-2 mum.
• İndikatör, sahte zirve veya dipler oluşturabilir; iki-üç mum sonra yeniden zirve/dip oluşumu başlayabilir. O zamana kadar işlem çoktan açılmış olacağı için sinyal geçersizleşebilir.

Öte yandan, diverjans ve konverjans her zaman diliminde görülebilir ve vade süresi, belirli dakika veya saat yerine mum adedine göre hesaplanır.

Ticaretta gizli diverjans – gizli diverjans nasıl işlenir

Gizli diverjans, nadir görülen bir durumdur ve fiyat grafiği ile indikatör verileri arasında bir uyumsuzluk vardır; ancak bu, normal diverjanstan farklı şekillerde gerçekleşir. Gizli diverjans da yükseliş trendlerinde oluşur, fakat fiyatın dip noktalarıyla ilgileniriz:

• Fiyat yukarı doğru hareket eder – ikinci zirveler ve dipler birinciden daha yüksektir.
• Osilatör penceresinde ise ikinci dip, birinciden daha düşük görülür.

Bu durumda bir uyuşmazlık vardır ancak “farklı” bir yönde:

Gizli diverjans, normal diverjansın aksine, trendin devamına işaret eder (geri dönüş veya düzeltme yerine). Yani gizli diverjans, yükseliş trendi içindeki düzeltmenin sonunu ve trende devam edilebileceğini gösterir.

Gizli diverjans ticareti, normal diverjansla benzer bir algoritmaya dayanır:

1. Yükseliş trendindeki ilk dip, osilatördeki dip ile eşleşir.
2. Fiyat grafiğindeki ikinci dip, birinciden daha yüksekken, indikatördeki ikinci dip, birinciden daha düşüktür – gizli diverjans oluşmuştur.
3. İkinci dip oluşumunu bekleyin ve indikatör yükselmeye (histogram veya çizgi yukarı hareket etmeye) başladığında iki mum bekleyin, üçüncü mumda 3-5 mumluk yukarı işlem açın.

Bu ilginç yapıyla, trend yönünde işlem noktaları yakalamak mümkündür. Trendle işlem yapmak daha kârlı olsa da gizli diverjans, normal diverjanstan daha seyrek görülür.

Gizli konverjans – gizli konverjans nasıl işlenir

Gizli konverjans da nadir rastlanan ve trendin devamına işaret eden bir olgudur; ancak bu kez düşüş trendinde ortaya çıkar. Oluşumu şu şekildedir:

• Piyasada aşağı yönlü bir trend söz konusudur.
• Fiyat grafiğinde sağda oluşan tepe ve dipler, soldakinden daha alçaktadır.
• Osilatör penceresinde ise sağdaki tepeler (gizli konverjans için tepe noktalarına bakıyoruz) soldakinden daha yüksektir.

Bu durumda gizli konverjans mevcuttur. Gizli diverjansta olduğu gibi, gizli konverjans da trendin devam edeceğini gösterir ve aşağı yönlü bir trende sinyal aramalıyız:

1. Düşüş trendindeki ilk tepe, osilatördeki tepe ile eşleşir.
2. Fiyat grafiğindeki ikinci tepe, birinciden daha düşük olur.
3. İndikatördeki ikinci tepe, birinciden daha yüksektir.
4. İkinci tepenin oluşumunu, özellikle indikatörde gözlemleyin.
5. Tepe oluştuktan ve histogram veya indikatör çizgisi aşağı inmeye başladığında iki mum bekleyin, üçüncü mumda aşağı yönlü işlem açın (trendle aynı yönde).
6. Vade süresi 3-5 mum arasındadır.

Böylece, normal konverjans ve diverjans bize olası dönüş veya geri çekilmeyi gösterirken, gizli diverjans ve gizli konverjans mevcut trenddeki düzeltmenin biteceği ve trendin devam edeceği sinyalini verir.

Diverjans ve konverjansı trend çizgileriyle birleştirme

Zirve ve dipleri belirleyerek diverjans/konverjans işlemine alternatif bir yöntem de trend çizgilerini kullanmaktır. Daha detaylı bakalım.

Örneğin grafikte bir konverjans yakaladık – bu düşüş trendinde oluşur:

Bir sonraki adım, fiyat grafiğine trend çizgisini eklemektir. Düşüş trendinde olduğumuz için, fiyatın üzerinde konumlanan ve tepe noktalarından geçen bir direnç çizgisi çizmek mantıklıdır:

Konverjansın sonlandığı noktayı biliriz – osilatördeki ikinci dip oluşmuş ve yukarı hareket başlamıştır. Mumun trend çizgisini kırıp kapanmasını bekleriz. Bir sonraki mumda (kırılım sonrası) yukarı yönlü işlem açarız ve 3-5 mumluk bir vade belirleriz:

Gizli konverjans işlemi de aynı şekildedir:

• Gizli konverjansı tespit edin.
• Trend çizgisi (destek çizgisi) çizin.
• Trend çizgisi kırılınca, düşüş yönlü işlem açın (3-5 mumluk).

Diverjansa gelirsek, konverjansa çok benzerdir:

• Diverjansı fiyat grafiğinde belirleyin.
• Trend çizgisi çizin (bu kez yükseliş trendindeyse destek, düşüş trendindeyse direnç).
• Çizgi kırıldıktan sonra 3-5 mumluk bir işlem açın.

Gizli diverjans da tıpkı normal diverjans gibi işlenir:

• Gizli diverjans tespit edin.
• Fiyat grafiğinde trend çizgisi çizin (direnç).
• Direnç kırılınca 3-5 mumluk yukarı yönlü işlem açın.

Bana göre, trend çizgisi kullanarak işlem yapmanın bazı dezavantajları vardır. Örneğin, trend çizgisinin kırılması, ikinci zirve veya dip oluşumundan çok sonra olabilir ve fiyat düzeltmesi veya dönüşü, kırılma anına dek tamamlanmış olabilir.

Bir diğer önemli dezavantaj, insan faktörüdür. Herkes trend çizgilerini farklı çizebilir (tam bir kesinlik yoktur). Trend çizgisinin nasıl çekildiğine bağlı olarak sinyalin kalitesi değişir. Bu belirsizlik, sadece ikinci tepe veya dip oluşumunu dikkate alan yöntemlerde daha az görülür.

Diverjans ve konverjansla ilgili 9 önemli kural

Diverjans ve konverjanstan maksimum verim alabilmek için şu kurallara uymanız gerekir.

1. Diverjans ve konverjans trendde oluşur

Diverjans ve konverjans, trend hareketlerinde ortaya çıkar. Yatay seyirde (flat) bunları beklemek anlamsızdır, çünkü geri çekilme (pullback) çok küçük olur ve genellikle sinyalin geçersiz kalmasına yol açar.

2. Trendi doğru belirleyin

Bazen “fiyat sol üstten sağ alta gidiyorsa düşüş trendidir” yaklaşımı yetersiz kalır. Piyasanın durumunu net anlamak gerekir! Bunun için zirve ve dipleri belirlemekten çekinmeyin.

Hatırlatalım:

• Yükseliş trendinde yeni zirve ve dipler, önceki zirve ve diplere göre daha yüksektir.
• Düşüş trendinde yeni zirve ve dipler, önceki zirve ve diplere göre daha alçaktadır.

3. Yatay hareketten sonra trend gelir

Piyasa sonsuza dek yatay kalamaz; bir noktada trend başlar. Yeni başlayanların yaptığı en büyük hatalardan biri de bu geçişi doğru fark edememektir. Burada da trend mantığı aynı:

• Zirveler güncellenmeye başlıyorsa (daha yüksek zirve), yükseliş trendidir.
• Dipler güncellenmeye başlıyorsa (daha düşük dip), düşüş trendidir.

4. Aşırı alım ve aşırı satım, diverjans ve konverjansta daha önemlidir

Diverjans ve konverjansı belirlerken, indikatörün aşırı alım (overbought) ve aşırı satım (oversold) bölgelerinde oluşmasına daha çok dikkat etmek gerekir:

5. Zirve ve dipleri doğru bağlayın

Fiyat grafiğindeki zirve/dipler ile indikatördeki zirve/dipler aynı seviyelere denk gelmelidir. Diverjans ve konverjansı tespit için doğru noktaları birleştirmek çok önemlidir:

6. Maksimum ve minimumlar dikey olarak eşleşmeli

Diverjans veya konverjansı doğru tespit edip etmediğinizden emin değilseniz, zirveler veya dipler arasında dikey çizgiler çekmeyi deneyin. Eğer dikey olarak aynı zaman dilimine denk geliyorlarsa doğru yapmışsınız demektir:

7. Doğru eğim açısı

Diverjans “ayrışma” anlamına gelir, bu yüzden fiyat ve indikatör çizgileriniz birbirinden uzaklaşmalıdır. Konverjans “yakınsama” demektir, dolayısıyla fiyat grafiğindeki çizgiyle indikatör çizgisi birbirine doğru eğimli olmalıdır. Eğer çizgileriniz paralel gidiyorsa, büyük ihtimalle konverjans veya diverjansı yanlış tespit ediyorsunuzdur:

8. Diverjans ve konverjans her zaman uzun sürmeyebilir

Konverjans veya diverjans sinyalleri onay aldıktan hemen sonra işlem açmak önemlidir (ikinci tepe veya dip, ya da trend çizgisinin kırılması gibi). Aksi takdirde hareketin sonuna denk gelerek işleme zarar etme olasılığı artar.

9. Daha yüksek zaman dilimlerinde daha güçlü sinyaller

Diverjans ve konverjans her zaman diliminde görülebilir ancak “büyük zaman dilimi” kuralı burada da geçerlidir. Zaman dilimi büyüdükçe sinyaller daha güvenilir olsa da daha seyrek ortaya çıkar. Bu nedenle tercih sizin: Daha güçlü ama az sinyal mi, yoksa sık ama daha düşük doğruluklu sinyal mi?

Konverjans ve diverjans – sonuçların özeti

Oldukça kapsamlı bir ders oldu; şimdi hızlıca özetleyelim.

Diverjans

• Fiyat grafiği, yeni zirveler oluşturur
• İndikatörde ise sağdaki zirve soldakinden daha düşüktür
• Yükseliş trendinde oluşur, geri dönüş veya düzeltme sinyali verebilir
• İşlem, mevcut trende ters yönde açılır

Konverjans

• Fiyat grafiği, yeni dipler oluşturur
• İndikatörde sağdaki dip soldakinden daha yüksektir
• Düşüş trendinde oluşur, yükseliş yönlü dönüş veya düzeltme sinyali verebilir
• İşlem, mevcut trende ters yönde açılır

Gizli diverjans

• Yükseliş trendinde fiyat dipleri, bir öncekinden daha yüksek seviyede oluşur
• İndikatörde ise sağdaki dip, soldakinden daha düşüktür
• Yükseliş trendinde meydana gelir ve trendin devam edeceğini gösterir
• İşlem, mevcut trend yönünde (yukarı) açılır

Gizli konverjans

• Düşüş trendinde fiyat tepeleri, bir öncekinden daha alçak seviyede oluşur
• İndikatörde ise sağdaki tepe, soldakinden daha yüksektir
• Düşüş trendinde meydana gelir ve trendin devam edeceğini gösterir
• İşlem, mevcut trend yönünde (aşağı) açılır

Diverjans ve konverjans – kazanç kaynağı olarak

Diverjans ve konverjans (gizli olan “kardeşleriyle” birlikte), işlem açmak için oldukça doğru sinyaller üretebilir. Ancak her stratejide olduğu gibi burada da tecrübe ve piyasa bilgisinin önemi büyüktür.

Benim benimsediğim basit bir kural var: “Bir şey hoşuma gitmiyorsa ya da net anlayamıyorsam işlem açmam!” Siz de aynı şekilde davranın – eğer tam olarak emin değilseniz, işleme girmeyin. Diverjans ve konverjans, birçok trader için kompleks bir araç olabilir ve “burada kârlıymış” diye atlayıp anlamadığınız bir stratejiyi denemek mantıklı değildir.

Deneyimli bir yatırımcı için elbette kâr getirebilir, ancak deneyimsiz birisi için büyük kayıplara yol açabilir. Kim bunu ister ki?! Elbette denemeden başarılı olamazsınız; denemek gerekir fakat adım adım ilerleyin. Bütün sermayenizi, tam anlamadığınız bir yönteme yatırmak risklidir.

Ticaret her zaman bir maraton gibidir, bir trader zamanla bilgi biriktirir ve piyasayı daha iyi anlar. Bir sprint gibi yaklaşıp “Her şeyi bir günde öğreneceğim!” demek yerine, adım adım ilerleyin. Bir konu size şu anda ilginç ama zor geliyorsa, temel ve pratik birikiminiz arttığında yeniden dönün. Ancak o zaman, konverjans ve diverjans gibi araçlar size gerçek kâr sağlayabilir.